Vấn đề an ninh của Afganistan sau khi Mỹ và đồng minh rút quân được dư luận quốc tế đặc biệt quan tâm, bởi viễn cảnh một Afganistan trở thành nơi ẩn náu của các tổ chức khủng bố, từ đó tổ chức các cuộc tấn công ra khắp thế giới là điều mà không quốc gia nào mong muốn. Mới đây, Bộ Ngoại giao Mỹ thông báo, 4 quốc gia gồm Mỹ, Afghanistan, Pakistan và Uzbekistan đã đồng ý về mặt nguyên tắc nhằm thiết lập một nền tảng ngoại giao mới thúc đẩy tiến trình hòa bình tại Afghanistan, mang lại hy vọng về khả năng tìm kiếm một nền hòa bình lâu dài cho quốc gia Nam Á này.
Vụ ám sát Tổng thống Haiti gây chấn động hồi tuần trước không còn là chuyện nội bộ của quốc gia vùng Caribe này mà đã trở thành một vấn đề quốc tế. Những âm mưu mờ ám phía sau vụ việc đang được điều tra, trong khi đó, tình trạng tranh giành quyền lực được cho sẽ gây thêm bất ổn chính trị ở quốc gia lâu nay vẫn hỗn loạn, khiến chính phủ nước này lên tiếng kêu gọi Mỹ và Liên Hợp Quốc hỗ trợ. Nguy cơ Haiti rơi vào hỗn loạn đang là kịch bản được cảnh báo nhiều nhất. Điều này đã làm gợi nhớ lịch sử chính trường đẫm máu hàng thế kỷ ở Haiti.
Sau thất bại trong đàm phán hồi cuối tuần trước về hạn ngạch khai thác dầu, Tổ chức Các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) và các đối tác (OPEC+) vừa phải trì hoãn cuộc họp tiếp theo để bàn thảo về vấn đề này. Bất đồng chủ yếu xuất phát giữa Các Tiểu Vương quốc Ả-rập thống nhất (UAE) và Ả-rập Xê-út, vốn là 2 đối tác thân thiết cũng là liên minh quan trọng trong OPEC. Liệu sự khác biệt và mâu thuẫn ngày càng tăng giữa hai nước này sẽ tác động thế nào đến các quyết sách của OPEC, OPEC+ và thị trường dầu mỏ toàn cầu?
Hội nghị thượng đỉnh hợp tác 3 bên giữa Thủ tướng Iraq Mustafa al-Kadhimi, Tổng thống Ai Cập Abdel Fattah El-Sisi và Quốc vương Jordan Abdullah II vừa diễn ra tại thủ đô Baghdah của Iraq. Hội nghị đã bàn thảo nhiều vấn đề từ thương mại tới các thách thức an ninh truyền thống, phi truyền thống, cho thấy tham vọng rất lớn của ba nước Iraq – Ai Cập – Jordan nhằm xây dựng một liên minh chiến lược mới ở Vùng Vịnh.
Sau cuộc bầu cử Tổng thống vừa qua, Bộ trưởng Tư pháp Iran Ebrahim Raisi theo đường lối bảo thủ đã chính thức trở thành người kế nhiệm Tổng thống Hassan Rouhani. Đảm nhận trọng trách lèo lái đất nước trong bối cảnh nền kinh tế Iran vẫn đang rơi vào suy thoái nghiêm trọng do chịu các lệnh trừng phạt của Mỹ và phương Tây, dư luận đang đặc biệt tò mò về tương lai thỏa thuận hạt nhân năm 2015 dưới thời chính quyền mới của Tehran!
Diễn ra trong bối cảnh thế giới đã bước sang năm thứ hai của đại dịch Covid-19, đồng thời hàng loạt các vấn đề lớn trong quan hệ quốc tế nổi lên, Hội nghị Thượng đỉnh Nhóm các nước công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới (G7) diễn ra tại Anh vừa qua đã thảo luận nhiều chủ đề quan trọng. Trong đó, kết quả đáng chú ý là lãnh đạo các nước G7 đã thông qua kế hoạch “Xây dựng lại thế giới tốt đẹp hơn” (gọi tắt là B3W). Với mục tiêu đáp ứng nhu cầu phát triển cơ sở hạ tầng ở các nước thu nhập thấp và trung bình trên phạm vi toàn cầu, B3W được đánh giá là kế hoạch đầy tham vọng nhằm tạo ra sự đối trọng với sáng kiến “Vành đai, Con đường” của Trung Quốc. Chương trình hôm nay sẽ làm rõ hơn sáng kiến Xây dựng lại thế giới tốt đẹp hơn và những kỳ vọng được các nước G7 hướng đến.
Sau nhiều năm thảo luận, Bộ trưởng Tài chính Nhóm Các nước công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới (G7) cuối cùng đã đạt được một thỏa thuận lịch sử hướng tới cải cách hệ thống thuế toàn cầu phù hợp với kỷ nguyên kỹ thuật số. Theo đó, G7 đã nhất trí mức thuế doanh nghiệp tối thiểu toàn cầu ít nhất 15% được áp dụng tùy theo từng nước. Thỏa thuận ngay lập tức đã nhận được nhiều ủng hộ của dư luận, dù vậy để thực sự đi vào thực tế vẫn còn cần thời gian và quyết tâm giải quyết những tồn tại hiện nay.
Thủ tướng Australia Scott Morrison vừa công du New Zealand để cuộc hội đàm thường niên với người đồng cấp Jacinda Ardern. Sự kiện diễn ra trong bối cảnh đang xuất hiện những mâu thuẫn giữa hai nước láng giềng liên quan vấn đề Trung Quốc. Bởi vậy, chuyến thăm được đánh giá là “phép thử” cho quan hệ đồng minh Australia - New Zealand trước những khác biệt và bất đồng hiện nay.
Bắc Cực đang nóng dần lên theo cả nghĩa đen và nghĩa bóng. Dễ dàng nhận thấy bên cạnh hoạt động nghiên cứu, khảo sát, thăm dò tài nguyên, các nước trong khu vực cũng từng bước tăng cường hiện diện quân sự nhằm khẳng định chủ quyền và bảo đảm những lợi ích riêng tại khu vực Bắc Cực. Tại hội nghị cấp ngoại trưởng ở Ai-xơ-len tuần trước, các nước đã lần đầu thống nhất được một tuyên bố chung quan trọng với 7 mục tiêu nhằm đẩy mạnh hơn nữa tăng trưởng bền vững ở Bắc Cực. Song những mục tiêu này liệu đã quản lý được cuộc đua đang tăng tốc của các nước tới khu vực này?
Cuộc xung đột giữa Israel và Palestine đã bước sang tuần thứ hai với mức độ ngày càng khốc liệt. Trong khi Israel huy động lực lượng lớn máy bay chiến đấu liên tục không kích các mục tiêu ở dải Gaza thì lực lượng Hamas của Palestine cũng sẵn sàng đáp trả bằng lượng lớn rocket nhằm thẳng vào các thành phố của Israel. Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres cảnh báo xung đột Israel – Palestine có thể biến thành “cuộc xung đột không thể kiềm chế”, và việc tìm lối thoát cho cuộc khủng hoảng này đang phụ thuộc rất lớn vào nỗ lực hòa giải của cộng đồng quốc tế, nhất là của Mỹ.
Những ngày vừa qua, dư luận thế giới đặc biệt quan tâm theo dõi vụ tên lửa đẩy Trường Chinh 5B của Trung Quốc sau khi được phóng vào quỹ đạo đã mất kiểm soát và có nguy cơ rơi tự do xuống bề mặt Trái Đất. Rất may phần lớn các mảnh vỡ của tên lửa đã bốc cháy sau khi đi vào bầu khí quyển, trong khi một số mảnh rơi xuống Ấn Độ Dương. Dù vậy, vụ việc một lần nữa đặt ra câu hỏi về những rủi ro của ngành công nghiệp vũ trụ trong việc xử lý khối rác thải không gian khổng lồ, đặc biệt khi cuộc đua vũ trụ giữa các nước lớn đang ngày càng nóng bỏng.
Chính sách và quan điểm của chính quyền Mỹ trong vấn đề hạt nhân Triều Tiên luôn là một câu hỏi đáng quan tâm kể từ khi ông Joe Biden nhậm chức. Sau đợt đánh giá chính sách kéo dài 3 tháng, chính quyền của Tổng thống Biden đã công bố cách tiếp cận mới đối với Triều Tiên, đó là chính sách ngoại giao “không mặc cả”, gây sức ép buộc Bình Nhưỡng phải từ bỏ vũ khí hạt nhân và tên lửa đạn đạo. Cách tiếp cận này dự báo điều gì về quan hệ Mỹ - Triều trong thời gian tới? Đối sách mới có gì giống và khác so với 12 đời tổng thống tiền nhiệm của ông Biden?
Trong tuần, một sự kiện được dư luận quốc tế đặc biệt quan tâm là Hội nghị thượng đỉnh trực tuyến về biến đổi khí hậu diễn ra trong 2 ngày - 22 và 23/4 theo sáng kiến của Tổng thống Mỹ Joe Biden. Sự kiện này đánh dấu cam kết mạnh mẽ cũng là tham vọng lớn của nhà lãnh đạo Mỹ nhằm giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu vốn được ông Biden chú trọng trong quá trình tranh cử Tổng thống.
Những căng thẳng, bất ổn tại miền Đông Ukraine được ví như “thùng thuốc súng” của khu vực những năm qua, nay lại có nguy cơ "phát nổ" do xung đột giữa lực lượng ly khai được Nga ủng hộ và binh lính Ukraine, trong khi các bên liên quan cũng đang rục rịch “động binh” tăng cường lực lượng tại đây. Giới quan sát đã nhắc đến kịch bản một cuộc chiến tranh “nóng”có thể xảy ra nếu bất cứ bên nào có những bước đi vượt tầm kiểm soát. Vì sao miền Đông Ukraine căng thẳng trở lại sau hàng loạt lệnh ngừng bắn? Tình hình hiện nay phản ánh điều gì về tính toán của các bên và hệ lụy ra sao nếu căng thẳng không được hạ nhiệt?
Sau cuộc họp trực tuyến của Iran với các nước Anh, Đức, Pháp, Nga và Trung Quốc tuần trước, hôm nay (06/04), đại diện Iran và nhóm P5+1 (gồm Mỹ, Anh, Pháp, Nga, Trung Quốc và Đức) sẽ tiếp tục gặp trực tiếp tại thủ đô Vienna của Áo. Đây là những nỗ lực ngoại giao đa phương mới nhất nhằm cứu vãn “thỏa thuận hạt nhân lịch sử” sau gần 3 năm cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố rút khỏi thỏa thuận. Mặc dù cuộc gặp này được nhận định sẽ không dễ dàng xuất phát từ lập trường cứng rắn của Mỹ và Iran, nhưng giới phân tích cho rằng, nếu các bên biết nắm bắt cơ hội, thỏa thuận hạt nhân Iran hoàn toàn có thể “hồi sinh”.
Một sự việc khá hy hữu đã gây chấn động dòng chảy thương mại toàn thế giới - mà nguyên nhân xuất phát chỉ từ một con tàu. “Vụ mắc kẹt lịch sử, sự cố hàng hải nghiêm trọng hay vụ tắc nghẽn tốn kém nhất”... là những gì mà dư luận mô tả vụ siêu tàu Ever Given bất ngờ mắc kẹt tại kênh đào Suez.
Đơn giản chỉ là hình ảnh một chiếc tàu xoay ngang, nhưng chỉ trong 1 tuần “nằm yên bất động”, sự cố đã gây ra những thiệt hại vô cùng lớn cho kinh tế - thương mại toàn cầu. Chưa hết, sự việc cũng đặt ra hàng loạt vấn đề như an ninh hàng hải hay bài toán đa dạng hóa các các tuyến đường biển huyết mạch trên thế giới.
Chính phủ Anh mới đây công bố bản Đánh giá Tích hợp về chính sách quốc phòng, an ninh, phát triển và ngoại giao của Vương quốc Anh, trong tài liệu có tựa đề “Nước Anh toàn cầu trong kỷ nguyên cạnh tranh”. Nếu như coi đây là định hướng chính sách mới về đối ngoại và an ninh thì cũng không sai, bởi kể từ sau Chiến tranh Thế giới lần thứ 2, đến nay ở Anh chưa có lần nào điều chỉnh chính sách đối ngoại và an ninh cơ bản và sâu rộng như lần này. Tất nhiên điều này cũng dễ hiểu bởi cuộc “ly hôn” lịch sử giữa Anh với Liên minh châu Âu, kèm theo nhưng thay đổi của chính trị thế giới buộc “xứ sở sương mù” phải đi tìm lời giải cho câu hỏi “Nước Anh bây giờ sẽ đóng vai trò gì trên thế giới”?
Một thập niên trước, vào tháng 3 năm 2011, một làn sóng nổi dậy ủng hộ dân chủ đã lan rộng khắp thế giới, đặc biệt là tại Trung Đông. Các nhà lãnh đạo bị lật đổ, các cuộc bầu cử được tổ chức, nhưng "giấc mơ dân chủ"chưa bao giờ được thực hiện đầy đủ. Tại Syria, làn sóng biểu tình 10 năm trước đã kéo theo một cuộc nội chiến đẫm máu và dai dẳng, đến tận bây giờ, với gần 400 người đã thiệt mạng, hàng triệu người di tản chưa thể trở về quê hương. Ngày 15/3 - được xem là dấu mốc khởi đầu cho cuộc xung đột tại Syria và cũng là thời điểm mà có lẽ nhiều người dân ở quốc gia Trung Đông này không bao giờ muốn nhớ lại.
Cách đây 10 năm, trận động đất mạnh 9 độ rích-te kéo theo những cơn sóng thần kinh hoàng đã bất ngờ ập vào vùng Đông Bắc Nhật Bản. Không chỉ khiến hàng chục nghìn người thiệt mạng và mất tích, thảm họa kép động đất - sóng thần còn gây ra một trong những sự cố hạt nhân tồi tệ nhất trong lịch sử nhân loại. Một thập kỷ đã trôi qua, những ký ức ám ảnh vẫn còn đó như một phần cuộc sống và lịch sử của người dân Nhật Bản. Và công cuộc “tìm lại nguồn sống” vẫn còn rất nhiều khó khăn và thách thức!
Theo một số nguồn tin khu vực, Israel hiện đang xúc tiến các cuộc đàm phán với Ả-rập Xê-út, Bahrain và Các Tiểu Vương quốc Arab Thống nhất (UAE) nhằm thành lập một liên minh ở khu vực Trung Đông. Thông tin này đang thu hút sự quan tâm đặc biệt của dư luận quốc tế, bởi sự ra đời của một liên minh được ví như “Bộ tứ Trung Đông” có thể đánh dấu bước ngoặt trong mối quan hệ giữa Israel và các quốc gia Arab, đồng thời là khởi đầu mới đối với cục diện địa chính trị tại Trung Đông.
Trong định hướng phát triển thập kỷ tới, Liên minh châu Âu (EU) không chỉ hướng tới tự chủ về chính trị mà còn cả kinh tế. Điều này có thể thấy rõ trong chiến lược thương mại mới vừa được Ủy ban châu Âu công bố. Tài liệu có tên gọi “Tự chủ chiến lược rộng mở”, được xem là một cách để đối phó với các thách thức bao gồm biến đổi khí hậu, chủ nghĩa đơn phương và hậu quả kinh tế do đại dịch Covid-19 gây ra. So với chiến lược năm 2019, bản chiến lược mới được Ủy ban châu Âu (EC) công bố hôm 18/2 mang tính chất truyền đi thông điệp về lập trường rõ ràng hơn của liên minh này trong vấn đề thương mại.
Sau phiên bỏ phiếu trực tuyến hôm 16/2 vừa qua, bà Okonjo Iweala, cựu Bộ trưởng Tài chính Nigeria đã chính thức trở thành tân Tổng Giám đốc của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Là người phụ nữ đầu tiên và người da màu đầu tiên đảm nhận vị trí này, bà Okonjo Iweala được kỳ vọng sẽ mang lại “luồng gió mới” cho tổ chức thương mại đa phương lớn nhất hành tinh bằng những cải cách mang tính hệ thống, định vị lại “thương hiệu” WTO sau một thời gian hoạt động mà không có người “chèo lái”.
Sau một thời gian dài trì hoãn do dịch Covid-19, Đảng Liên minh Dân chủ cơ đốc giáo (CDU) cầm quyền tại Đức vừa tiến hành bầu ông Armin Laschet làm tân Chủ tịch đảng tại một hội nghị bỏ phiếu theo hình thức trực tuyến. Với kết quả này, ông Laschet - Thủ hiến bang Nordrhein-Westfalen (NRW), 59 tuổi, sẽ trở thành lãnh đạo mới của đảng Liên minh Dân chủ cơ đốc giáo trong liên minh bảo thủ cầm quyền CDU/CSU. Cũng đồng nghĩa, chính trị gia này sẽ trở thành ứng cử viên tiềm năng thay thế Thủ tướng Angela Merkel - nhà lãnh đạo cầm quyền lâu nhất không chỉ tại Đức mà cả khu vực châu Âu. Liệu chính trường Đức trước “ngưỡng cửa” mới sẽ như thế nào?
Sau phiên họp “lịch sử” của Quốc hội Mỹ hôm 6/1 kéo dài sang ngày 7/1, ông Joe Biden đã chính thức được xác nhận là Tổng thống thứ 46 của nước Mỹ và sẽ nhậm chức vào ngày 20/1 sắp tới. Dù chỉ còn chưa đầy 10 ngày nữa, đương kim Tổng thống Donald Trump sẽ phải chuyển giao quyền lực cho ông Joe Biden, và ông Trump cũng đã cam kết việc chuyển giao sẽ diễn ra trong hòa bình, song phe Dân chủ vẫn kiên quyết thúc đẩy viện luận tội nhằm tiến tới phế truất ông Donald Trump. Bước đi này được cho là mang nhiều tính toán chính trị hơn là ý nghĩa trên thực tế của phe Dân chủ.
Nước Mỹ đang hoàn thiện bộ máy chính trị sau các cuộc bầu cử quan trọng. Nhiều cái tên quen thuộc vẫn tiếp tục nắm giữ những vị trí then chốt. Với tỷ lệ phiếu sít sao, 216 phiếu thuận và 209 phiếu chống, bà Nancy Pelosi - lãnh đạo đảng Dân chủ hơn 2 thập kỷ qua, một lần nữa tái đắc cử vị trí Chủ tịch Hạ viện. Như vậy, đây sẽ là nhiệm kỳ Chủ tịch hạ viện thứ 4 và có thể là cuối cùng của bà Pelosi, bởi năm nay bà đã 80 tuổi. Bà cũng là người phụ nữ đầu tiên giữ chức vụ này trong lịch sử Mỹ. Con đường trở thành một trong những người phụ nữ quyền lực nhất chính trường Mỹ hiện nay của bà Pelosi chắc hẳn sẽ khiến nhiều người cảm thấy ngưỡng mộ.
Sau gần 10 tháng đàm phán vô cùng khó khăn, thậm chí nhiều thời điểm tưởng chừng như bế tắc, Anh và Liên minh châu Âu (EU) cuối cùng cũng hoàn tất “cuộc chia ly” mang tên Brexit theo kịch bản mà cả hai bên có thể chấp nhận được. Cơ bản xử lý hài hòa được những điều kiện và yêu cầu cứng rắn của hai bên, thỏa thuận thương mại hậu Brexit vừa đạt được có thể nói đã giúp Anh và EU tránh một cuộc khủng hoảng ngay trước mắt. Chương trình Hồ sơ sự kiện hôm nay sẽ giúp quí vị nhìn lại thỏa thuận thương mại hậu Brexit lịch sử vừa đạt được cũng như quá trình gần 1 năm đàm phán đầy trắc trở, cùng một vài dự báo cho giai đoạn tiếp theo.
Trong một bước đi được dự báo trước, Nội các Nhật Bản vừa thông qua dự thảo ngân sách cho năm tài khóa 2021 với tổng trị giá lên tới hơn 106 nghìn tỷ Yên (tương đương khoảng 1.030 tỷ USD). Trong đó, ngân sách dành cho lĩnh vực quốc phòng lên tới khoảng 5.340 tỷ yen, là năm thứ 9 liên tiếp ngân sách quốc phòng của Nhật Bản tăng cao kỷ lục. Động thái này được cho là thể hiện quan điểm rõ ràng của Thủ tướng Suga Yoshihide trong chính sách đối ngoại, đặc biệt nhằm ứng phó với các mối đe dọa an ninh trong khu vực.
Cách đây 10 năm, một “ngọn lửa” đã bùng phát tại thế giới Arab kéo theo nhiều thay đổi và cả hy vọng ở thời điểm đó. Hàng loạt sự kiện gây rúng động khu vực từ cuối 2010 mà phương Tây gọi là Mùa Xuân Arab tạo ra các hệ quả về dài hạn. Từ sự sụp đổ nhanh chóng của các chính phủ đến sự trỗi dậy rồi sụp đổ của một vương quốc thánh chiến mang tên Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng, Trung Đông, Bắc Phi đã trải qua thập kỷ thứ hai của thế kỷ 21 trong tình trạng biến động không ngừng. “Mùa xuân Ả-rập” còn lại gì sau những biến động đó?
Mới đây, chính phủ các nước thành viên Liên minh châu Âu (EU) và Nghị viện châu Âu (EP) đã đạt được đồng thuận về ngân sách thường niên cho năm 2021. Tuy nhiên, dự thảo ngân sách này chỉ có thể được phê chuẩn thành luật nếu hai thành viên là Ba Lan và Hungary rút lại quyền phủ quyết đối với khung ngân sách tổng thể 2021-2027.
Trước nguy cơ bế tắc kéo dài, có khả năng EU sẽ loại 2 nước này ra khỏi kế hoạch phục hồi kinh tế nếu tiếp tục có các động thái chống lại nỗ lực của khối. Tuy nhiên trong bối cảnh châu Âu đang đối diện hàng loạt thách thức, đặc biệt là vấn đề đoàn kết nội khối, đâu sẽ là lựa chọn của giới chức EU?
