9 giờ sáng ngày chủ nhật, các tình nguyện viên nhóm Hà Nội Xanh tập trung tại công viên Bán đảo Linh Đàm và chuẩn bị rất nhiều dụng cụ cần thiết cho công việc vớt rác. Đó là những bộ bảo hộ trùm kín người, những đôi găng tay, hộp khẩu trang cùng những dụng cụ để trục vớt rác thải, đó là những chiếc rổ nhựa được nhóm sử dụng mỗi lần ra quân, đều đã được để ngay ngắn trên bờ.
(Tình nguyện viên)
Thực sự ai cũng ngại khó và ai cũng ngại khổ. Bởi vì dưới này không biết nó là cái gì, nó có những cái kim tiêm, có những cái mảnh sành, có những cái rất là nguy hiêm. Mình cũng không hiểu lý do tại sao mọi người lại vứt xuống đây được. Ví dụ xuống vấp vào một cái gì đó. Nhiều hôm vấp vào cái bàn thờ ở dưới những cái lòng sông như thế này.
(Các tình nguyện viên dọn rác trên kênh, mương ô nhiễm)
Bọn mình đã phải bỏ công sức ra có những ngày nóng 40°, còn những ngày chỉ có 10° rất là lạnh. Mong là mọi người có thể vứt rác đúng nơi quy định.
Trưởng nhóm Nguyễn Tiến Huy là người chịu trách nhiệm chính phân chia công việc. Nhìn tình trạng rác nổi quá nhiều trên mặt hô, nhóm đã quyết định sẽ giăng lưới từ hai bên bờ để dồn rác về phía cuối hồ, thu gọn khoảng cách rác nổi trên bề mặt, từ đó dễ dàng trục vớt rác. Ban đầu, nhóm gặp một chút khó khăn vì lưới không có sức nặng, lại không có dụng cụ chuyên nghiệp để đưa lưới tới khu vực hồ cân quây rác. Không còn cách nào khác, nhóm cử một bạn lội xuống từ bờ bên kia và dùng cành cây, những vật dụng ở chính khu vực đó để kéo lưới sang. Mọi thứ cứ thế nhịp nhàng diễn ra suôn sẻ.
(Tình nguyện viên)
Chia sẻ về quyết tâm thành lập nhóm, Nguyễn Tiến Huy (1995) - trưởng nhóm Hà Nội Xanh cho biết đã nung nấu ý định từ ngày còn là sinh viên, khi đó anh sống gần dòng sông Tô Lịch và phải chịu rất nhiều ảnh hưởng từ sự ô nhiễm của dòng sông này, đặc biệt là mùi hôi thối bốc lên nồng nặc vào những ngày năng. Cùng với đó là ruồi, muỗi phát triển, tiềm ẩn nguy cơ gây bệnh tật. Thấu hiểu khi các bạn sinh viên xa nhà, lâm vào cảnh ốm đau vì ô nhiễm nguồn nước, lại không có kinh tế, Nguyễn Tiến Huy nảy ra ý định dọn sạch rác, "tái sinh", các dòng sông trên địa bàn Hà Nội.
Để toàn tâm toàn ý với dự án này, Tiền Huy đã phải nghỉ công việc văn phòng đáng mơ ước để làm việc online, dành nhiều thời gian xây dựng nhóm và tìm kiếm những người bạn đồng hành. Cuối năm 2022, Hà Nội xanh chính thức ra đời.
(Nguyễn Tiến Huy (áo xanh) giúp tình nguyện viên mặc bộ bảo hộ trước khi dọn rác)
"Thời gian đầu thì xuất phát điểm nhóm chỉ có 3 thành viên thôi vì vậy cái khối lượng công việc hàng ngày mà chúng tôi phải hoạt động phải làm thì rất là tăng cao, rất là mệt. Thời gian đầu là như vậy, còn đến thời gian tiếp theo thì số lượng tình nguyện viên sau 2 tháng hoạt động là khoảng gần 300 bạn".
Mong muốn lan tỏa hoạt động ý nghĩa này, Tiến Huy và các thành viên lưu lại các hình ảnh, video và đăng trên mạng xã hội. Thật may mắn, những hình ảnh này đã gây hiệu ứng tốt khi nhiều người biết đến, ủng hộ, đặc biệt là các bạn sinh viên trẻ trên cả nước. Tuy rằng, nhóm đang hoạt động trên địa bàn Hà Nội nhưng những tình nguyện viên tham gia lại đến từ khắp nơi trên Tổ quốc. Thùy Dương, 21 tuổi ở Nam Định, phó trưởng nhóm Hà Nội xanh chia sẻ: "Mình tham gia nhóm từ cuối năm 2023, thật ra thì ban đầu mình cũng có một chút sợ, cơ thế mình chưa tiêm vắc xin uốn ván vậy nên mình có hơi ngần ngại. Sau đây khi mà tham gia với mọi người thì mọi người rất là nhiệt tình, hăng hái, không quan ngại, không ngại bẩn vậy nên mình cảm giác mình được truyền động lực hơn, mình cũng đã nhiệt tình với mọi người hơn. Gia đình mình cũng rất là ủng hộ cũng như là cảm thấy vui khi mà thấy mình tham gia cống hiến cho thủ đô"
Đến nay Hà Nội xanh đã hoạt động được 1 năm rưỡi với gần 200 buổi ra quân làm sạch rác tại hơn 100 điểm đen trên khắp địa bàn thành phố Hà Nội, đặc biệt là một số con sông ô nhiễm nặng như: sông Tô Lịch, sông Tích, sông Nhuệ,... Ước tính số lượng rác thu được sau mỗi lần ra quân trung bình từ 500 cân - 1 tấn, thời điểm cao nhất lên tới 10 tấn rác. Nguyễn Tiến Huy chia sẻ:"Sau khi hoạt động, chúng tôi cũng quay lại những khu vực đó để xem người dân có tiếp diễn vứt rác quay trở lại hay không, xem mức độ truyền thông đã đạt được đến đâu, thì thành công lớn nhất là những nơi Hà Nội xanh đi qua, trong 10 khu vực thì chỉ còn 1-2 khu vực có tình trạng vứt rác trở lại. Tôi nghĩ đó là thành công lớn nhất của nhóm. "
Biết rằng mình không thể cứ mãi dọn rác nếu như người dân không có ý thức giữ gìn môi trường chung, sự xuất hiện của Hà Nội xanh còn mang thông điệp về giải pháp bền vững hơn. Nguyễn Tiến Huy cho biết thêm: "Hà Nội xanh không chỉ là đi vứt rác, đi làm sạch những con sông đó, mà mục đích của tôi mong muốn là lan tỏa, chia sẻ thông điệp đến tất cả mọi người để mọi người có thể ý thức hơn trong việc bảo vệ môi trường. Tại sao nhiều người nghĩ rằng, chúng tôi có thể thuê máy múc hay những dụng cụ hỗ trợ để xúc rác mà lại phải lội xuống dòng sông đấy. Thì chúng tôi chi là sinh viên, không có đủ kinh phí đề thuê những dụng cụ như vậy mà bản thân chỉ có sức thội. Và cũng mong muốn là những hình ảnh như vậy, những bạn sinh viên lội xuống những dòng sông, dòng kênh như vậy sẽ có một phần nào đó sức nặng ảnh hưởng đến ý thức người dân. Đó là mục đích và cũng là mong muốn của tôi".
Việc làm ý nghĩa của Nhóm Hà Nội Xanh nhận được rất nhiều sự ủng hộ của người dân. Anh Đặng Đình Mạnh - chủ nhân chuỗi nhà hàng Mạnh Cá Lăng và cũng là một đầu bếp, hiện đang tài trợ những suất ăn trưa cho nhóm chia sẻ: "Mình tham gia nhóm vừa tròn 14 tháng. Sau khi trao đổi thì thấy rằng các bạn ấy làm xuất phát từ cái tâm, tự nguyện để làm sạch môi trường cho Thủ Độ. Thế thì nó cũng chạm vào trái tim mình. Mình cũng biết kinh phí của nhóm rất khó khăn, đều là do Tiền Huy bỏ ra, vậy nên mình có đề xuất là nấu những món ăn để tặng cho các bạn ấy. Các bạn ấy cũng không đòi hỏi, đây là cái tự nguyện của mình. Những buổi mà dọn thông trưa như thê này, chính tay Mạnh và các anh em đầu bếp sẽ nấu những xuất cơm cho các bạn. Sau khi nấu xong, Mạnh sẽ tham gia nhặt rác như thế này, lát nữa nghỉ trưa thì đồ ăn sẽ đến".
(Các tình nguyện viên dọn rác trên kênh, mương ô nhiễm)
Với những nỗ lực, cống hiến trong hành trình tái sinh những dòng sông chết, Nhóm Hà Nội xanh đã vinh dự được trao giải thưởng tình nguyện Quốc gia 2023. Đây là sự ghi nhận, động viên và đồng hành của chính quyền, địa phương dành cho những bạn trẻ cống hiến thanh xuân của mình, dành trọn tình yêu cho môi trường, vì cuộc sống hôm nay và ngày mai./.
CTV HƯƠNG GIANG VÀ HỒNG HẠNH
