Ngoài các yếu tố như điều kiện tự nhiên, thổ nhưỡng, kỹ thuật chăm sóc… thì cây giống tốt đóng vai trò quyết định đối với chất lượng nông sản. Tuy nhiên, trải qua quá trình nhân giống nhiều lần, cây có thể bị thoái hóa, mất đi những đặc tính ban đầu. Chính vì vậy, nuôi cấy mô là giải pháp giúp nhân nhanh số lượng lớn giống cây trồng, đảm bảo cây sạch bệnh, giữ được tính trạng tốt của cây bố mẹ. Phương pháp này đang được Cơ sở cây giống cấy mô HF (xã Long Hưng B, huyện Lấp Vò, tỉnh Đồng Tháp) triển khai hiệu quả trong thời gian qua.
Chuối Nam Mỹ từ phòng mô HF
Hiện nay, đa số các loại cây ăn trái được nhân giống bằng các phương pháp truyền thống như chiết cành, ươm cây con từ hạt, ghép mắc… tuy nhiên những phương pháp này sẽ khó tạo ra những giống cây trồng sạch bệnh, không có độ đồng đều và không giữ được đặc tính di truyền của cây mẹ. Luôn đau đáu với điều này, kỹ sư trẻ Nguyễn Phượng Hằng, sinh năm 1992 đã từ bỏ công việc với mức lương ổn định ở phòng thí nghiệm nuôi cấy mô tại Đồng Nai để trở về quê nhà Đồng Tháp khởi nghiệp. Ước mơ của cô kỹ sư trẻ là làm sao có được thật nhiều cây giống tốt cung cấp cho bà con nông dân quê mình. “Đối với cây ngoài môi trường, qua quá trình nhân giống nhiều lần thì có thể thoái hóa, mất đi đặc tính ban đầu. Hoặc qua lai tạo, thụ phấn thì đặc tính ban đầu cũng dần mất đi. Mình dựa vào phương pháp nuôi cấy mô phục tráng lại đặc tính tốt của cây; tạo được cây con sạch bệnh, khỏe mạnh. Khi đó, cây đủ sức chống chịu ngoài môi trường tự nhiên; đồng thời phát triển nhanh chóng”.
Cơ sở cây giống cấy mô HF ra đời từ đó với biết bao kỳ vọng của cô kỹ sư trẻ và những người bạn đồng hành. Giống cây đầu tiên cơ sở nghiên cứu đó là cây chuối bởi nó dễ nhân giống hơn những loại cây khác và tỷ lệ thành công lên đến 80%. Giống chuối được sản xuất bằng phương pháp cấy mô giúp khắc phục những hạn chế của việc trồng theo cách truyền thống (tách cây giống từ cây mẹ) như dễ nhiễm nấm, vàng lá và thối củ, giảm năng suất, chết cây.
Chị Nguyễn Phượng Hằng trong phòng mô
Với đội ngũ nhân sự trẻ, trình độ cao và một niềm đam mê cháy bỏng, Cơ sở cây giống cấy mô HF đã có nhiều tiến bộ vượt bậc trong nghiên cứu, phục tráng và cho ra đời cây giống khoẻ mạnh cung cấp cho bà con nông dân trong khu vực và cả nước. Những cây giống chuối già nam mỹ, chuối sáp, chuối cau… được cấy mô khắc phục hoàn toàn những hạn chế của cây giống nhân giống bằng các phương pháp truyền thống bởi cây giống được trẻ hóa, sinh trưởng, phát triển khỏe, năng suất cao, chất lượng và mang đầy đủ tính tốt từ giống nguyên bản. Mỗi năm, Cơ sở cây giống cấy mô HF của kỹ sư 9x Nguyễn Phượng Hằng cho ra đời hàng trăm ngàn cây giống cung cấp cho những nông trại trồng chuối xuất khẩu và bà con nông dân ở địa phương.
Sau thành công từ các giống chuối được thị trường đón nhận, hiện Cơ sở cây giống cấy mô HF cũng đang cung cấp những cây dứa cấy mô MD2 cho thị trường các tỉnh miền Tây như: Long An, Tiền Giang, Kiên Giang, Sóc Trăng, Cần Thơ, Trà Vinh, Vĩnh Long… và các tỉnh miền Trung, Tây Nguyên.
Dứa MD2 cấy mô được sản xuất từ cây mẹ ngoài đồng ruộng, qua quá trình chọn lọc và phục tráng trong phòng thí nghiệm loại bỏ hoàn toàn các tác nhân gây bệnh (nấm, khuẩn). Chính vì vậy, cây dứa có sức sống nội lực tốt hơn nhiều so với các giống nhân bằng chồi. Dứa MD2 nuôi cấy mô với ưu điểm tạo cây giống đồng đều về chất lượng, sạch bệnh, đúng mẫu mã cây mẹ là ưu thế lớn cho bà con định hướng trồng xuất khẩu sang các thị trường khó tính.
Chị Nguyễn Phượng Hằng (bìa trái) trao đổi về giống chuối Nam Mỹ cấy mô
Không dừng lại đó, các giống khoai lang, khoai môn, gừng cũng được Cơ sở nghiên cứu thành công và sẽ sớm đưa ra thị trường trong thời gian tới. Chị Nguyễn Phượng Hằng– Chủ cơ sở cây giống cấy mô HF, Xã Long Hưng B, huyện Lấp Vò chia sẻ: “Trước giờ em làm trên chuối, bán về các vùng đông nam bộ. Hiện em đang sản xuất số lượng lớn cây dứa phục vụ các vùng trồng miền Tây. Hiện tại nghiên cứu thành công gừng, khoai môn,…để phục vụ sản xuất nông nghiệp ở vùng ĐBSCL mình; hướng thêm ra vùng Tây Nguyên. Đây là những nơi mà có thể sản xuất số lượng lớn để xuất khẩu”.
Sự nỗ lực, tâm huyết của cô kỹ sư trẻ hứa hẹn sẽ giải quyết được bài toán về giống cho nông dân để không còn tình trạng thoái hoá giống như hiện nay, hướng đến sản xuất nông nghiệp sạch và khoẻ ngay từ khâu giống, trước khi hoàn thiện quy trình để cho ra sản phẩm nông sản xuất khẩu./
Thanh Tùng/VOV ĐBSCL
